Plastic afval verminderen in de keuken doe je zo! Stap 1, zorg dat er al zo weinig mogelijk plastic de keuken in komt. Lees hier praktische tips om vaker plasticvrij boodschappen te doen voor je huishouden.
Starten met plastic vrij boodschappen doen
Er is al veel bekend over de nadelen van het gebruik van plastic. De wegwerpproducten en plastic verpakkingen veroorzaken wereldwijd enorm veel zwerfvuil en vormen een grote bedreiging voor onze leefomgeving op land en in zee. Daarnaast zitten er veel hormoon verstorende stoffen in veel typen plastics, juist ook in voedselverpakkingen helaas. Deels is dit nodig om voedsel langer te bewaren of bijvoorbeeld een beschermlaag te vormen tegen corrosie (blik), maar gezond of milieuvriendelijk is het zeker niet.
Goed, je hebt besloten minder plastic afval te veroorzaken en minder plastic te gebruiken. Hoe doe je dat dan?
Analyseer je plastic afval
Een goed startpunt is om de stroom plastic die je keuken binnenkomt, via de wekelijkse boodschappen, aan te pakken. Om er achter te komen waar je het beste plastic afval kunt minderen, kun je het beste je plastic afvalstroom analyseren. Bewaar of noteer wat je aan plastic afval produceert gedurende tenminste een week. Turf de soorten en maak groepen, zoals: plastic zakken, broodzakken, drinkverpakkingen, folie, melkkarton etc. Bekijk dan welke groep het grootst is, of welke groepen het makkelijkste terug te dringen zijn.
Kijk dan in welke gevallen je verpakkingen compleet kunt vermijden. Koop bijvoorbeeld geen frisdrank meer, maar drink meer water en thee. Kies dan ook voor losse thee in plaats van theezakjes, want jawel daar zit vaak dus ook plastic in! Extra voordeel van minder frisdrank drinken, is dat het ook nog eens veel gezonder is en je een flinke klap geld bespaart.
Een andere werkwijze, naast vermijden, is het minimaliseren van impact. Om bij het voorbeeld van frisdrank te blijven: koop je dit toch, beperk je aankopen dan tot frisdrank wat in statiegeldflessen zit of koop de goed recyclebare flessen zoals glazen flessen. Ook de keuze voor siroop in plaats van kant- en klaar drinken scheelt weer een flink aantal verpakkingen. Drinken voor onderweg kan in een herbruikbare fles vanuit thuis worden meegenomen.
Herbruikbare boodschappen tassen gebruiken
De meest gangbare stap om minder plastic afval te veroorzaken is ook de meest makkelijke; de herbruikbare boodschappentas! Wie heeft ‘m niet? Verkrijgbaar in veel soorten en maten en vaak een stuk steviger dan de plastic tasjes van de supermarkt. Zorg ervoor een aantal herbruikbare boodschappentassen in huis te hebben. Wel handig; je tas niet vergeten mee te nemen!
Zorg ervoor dat je je boodschappentas op een goed zichtbare en logische plek bewaard. Zelf leg ik altijd een tas vlakbij het schaaltje met de sleutels. De kleine zakjes en tasjes hangen aan een (kinder)kapstokje goed in zicht of zitten in de grote boodschappen tas. Eventueel een reserve tas in je auto of fietstas is ook handig. Zo voorkom je dat je plots zonder tas komt te staan.
Hervulbare groente- en fruitnetjes, zakjes en bakjes
Naast de grote boodschappentassen zijn er ook handige herbruikbare broodzakken, bulkzakjes en groente- en fruitnetjes van katoen. Neem wel echt katoenen of linnen zakjes, de zakjes van polyester geven microplastics af bij het uitwassen en zijn vaak van bedenkelijke kwaliteit waardoor ze alsnog snel stuk gaan. Zelf gebruik ik al jaren dezelfde netjes van biologisch katoen en heb ik ze nog niet hoeven vervangen.
Bedenk vooraf bij het maken van je boodschappenlijst al welke artikelen je zonder plastic kunt halen, en zorg ervoor dat je de juiste zakjes en bakjes meeneemt. Een extra zakje voor impuls aankopen (snoeptomaatjes!!!) kan ook handig zijn.
Bij de groente- en fruitafdeling van de supermarkt kun je appelen, peren, tomaten en dergelijke in een zelf meegebracht netje afwegen. Dat scheelt weer een stukje plastic. Zijn papieren zakjes nog droog en schoon? Dan kun je deze vaak ook nog enkele keren hergebruiken. Ook voor brood kun je een katoenen broodzak meenemen en laten vullen. In ieder geval bij de bakker, markt en supermarktafdelingen met onverpakt brood.
Heb je een speciaalzaak of een verpakkingsvrije winkel in de buurt zitten? Dan kun je daar hervulbare bakjes, glazen potjes en containers mee naar toe nemen om te laten vullen. Haal je kaas bij de kaasboer? Neem dan bijvoorbeeld een schone theedoek of bijenwasdoek mee om onverpakte kaas in mee te nemen. Het papier wat door veel kaasboeren wordt gebruikt heeft helaas vaak een plastic binnenlaagje.
Thuis gekomen hevel je alle producten over naar de koelkast, het broodblik en weckpotten. De kaas kan in de bijenwasdoek in de koelkast worden bewaard of in een glazen bakje. De zakjes even uitschudden en gelijk weer in de boodschappentas doen, of uitwassen indien nodig.
Waar kun je verpakkingsvrij winkelen?
Supermarkten werken helaas niet altijd mee en hebben veel in plastic voorverpakte levensmiddelen. Dan blijft het toch nog wat behelpen, maar er zijn wel andere mogelijkheden. Wat je kunt doen is ten eerste bij je supermarkt vragen naar meer onverpakte groente en fruit en aangeven dat je graag minder plastic wilt. Hoe meer mensen ernaar vragen, des te sneller zaken veranderen.
Winkelen bij kleine zelfstandigen is gewoonlijk de beste methode om plasticvrij te shoppen. Heb je nog geen verpakkingsvrije winkel in de buurt? Dan kan dit wel betekenen dat je meerdere stops moet maken. Persoonlijk vind ik het ook fijn om lokale zelfstandigen zo te kunnen steunen. Verder kun je ook nog kijken of er lokaal een voedselcoöperatie is of boerenbedrijven en tuinders waar je rechtstreeks kunt inkopen.
Bijna iedere bakker kent de herbruikbare broodzak nu, dus schroom niet om met je katoenen zak bij de bakker binnen te stappen. Ook andere kleine zelfstandigen zijn vaak flexibeler dan de supermarkten, bij je lokale groenteboer kun je vaak ook losse spruiten of champignons halen en heb je bovendien meer keuze voor losse groenten en fruit. Denk verder ook aan (boeren)markten, boerderijwinkels, notenwinkels en andere delicatessenzaken. Check of de winkel een weegschaal heeft die rekening kan houden met het gewicht van je hervulbare container (deze weeg je dan vooraf).
Iedere keer dat je de vraag voor onverpakt gaat stellen zal een uitdaging zijn, maar bedenk dat iedere keer dat je een ondernemer om een plasticvrije service vraagt, je hem of haar aan het denken zet! Mijn ervaring is dat de meeste ondernemers in eerste instantie verrast reageren, maar wel positief zijn. Soms heb je mazzel en zijn ze al volledig bekend met deze manier van boodschappen doen.
Eerder gepubliceerd op kitchenhugs.nl op 8 november 2017, bewerkt en opnieuw gepubliceerd op 14-10-2022.
Ik stop altijd een extra tasje en zakje in mijn jaszak, voor ongeplande aankopen. Wordt toch wel veel gebruikt 😀